هنگامی‌که فردی میزان انرژی دریافتی بدنش کمتر از حدی باشد که مورد نیاز بدن او است، وزن او کم شده و در صورت استمرار، به فردی لاغر تبدیل می‌شود.

علل لاغری : 
الف) فشارهای درونی، استرسها و افسردگیها
ب) ثانویه به بیماریهایی ازقبیل : هیپرتیروئیدیسم (پر‌كاری تیروئید)، دیابت (بیماری قند خون بالا)، بیماری‌های انگلی،
بیماری‌های گوارشی و …
ج) اختلال تغذیه‌ای (دریافت كم كالری و زیادی فعالیت)
د) ژنتیك

لاغری عموماً در بین افراد عصبی، پرهیجان و افراد فعال بیشتر دیده می‌شود. دیده شده است که به‌علت داشتن عادات غذائی غلط، عدم انتخاب درست غذا و یا نامرتب بودن وعده غذا، افراد نتوانسته‌‌اند انرژی لازم را برای بدن خود دریافت کنند و به این ترتیب وزن بدن آنها کم شده است.
از سوی دیگر عوامل روانی در بعضی افراد موجب پرخوری و در بعضی منجر به کاهش اشتها و کم‌خوری می‌شوند. به‌طوری‌که بعضی از بیماران روانی به‌شدت از غذا خوردن خودداری می‌کنند و به‌شدت لاغر می‌شوند.
بعضی از بیماری‌ها نیز موجب لاغری می‌شوند، به‌عنوان مثال کسانی که دچار تب هستند، معمولاً اشتهای آنها برای خوردن کم می‌شود، در حالی‌که چنین وضعیتی فرد تب دار انرژی بیشتری دارد.
اختلال دستگاه گوارشی در افراد که همراه با تهوع، استفراغ، اسهال است نیز می‌‌تواند عامل لاغری باشد.

بــی اشتــــهایــــی و علل آن:

بی‌اشتهائی: تحریک اشتها به‌عهده گیرنده‌های عصبی شیمیائی موجود در هیپوتالاموس مغز می‌باشد. که آن‌ها نیز به نوبهٔ خود تحت تأثیر میزان و سطح قند خون، اسیدهای چرب و هورمون‌هائی که مقدار آن‌ها با توجه به‌وجود ناراحتی‌هائی مانند شوک، افسردگی، اضطراب و تشویش خاطر، بیماری‌های مزمن و طولانی مدت، اختلالات گوارشی، تب، سرطان و کمبود (ویتامین B۱)، اسید پانتوتنیک (ویتامین B۵) و روی می‌تواند تغییر کند، قرار دارند. شناخت علت بی‌اشتهائی از جمله مهمترین قدمهائی است که در راه درمان لاغری باید برداشته شود. 
– منابع غذائی حاوی ویتامین عبارت هستند از: شیره (ملاس)، شیر، پنیر، تخم‌مرغ، زرده تخم‌مرغ، ماهی و کنسرو آن، گوشت، نخود و لوبیا، دانه سویا، کلم، زردآلو. 
– منابع غذائی حاوی روی عبارت هستند از: شیر، پنیر، زرده‌ تخم‌مرغ، سیرابی، برنج شلتوک‌دار، نخود و لوبیا، جعفری، شلغم، قارچ، انگور سیاه، گلابی، آلبالو، انجیر خشک. 
– منابع غذائی حاوی اسید پانتوتیک عبارت هستند از: ماهی تازه و ماهی کنسرو شده، تخم‌مرغ و زرده آن، شیر، پنیر، غلات کامل، بادام‌زمینی، موز، زردآلو، آلبالو و انجیر خشک. 

درمان‌های لاغری به دو دسته دارویی و رژیم‌درمانی تقسیم می‌شوند.
الف) درمان دارویی: 
ـ داروهای اشتهاآور: این داروها با افزایش اشتها سبب بیشتر خوردن شده، دریافت انرژی توسط بدن را افزایش می‌دهند. سردسته این داروها كه در ایران بسیار استفاده می‌شود، سیپروهپتادین می‌باشد. علاوه بر این داروهای تقویتی مثل ویتامین‌ها همچنین عناصر كمیاب مثل روی نیز كاربرد دارند. تمامی این داروها زمانی مؤثرند كه شخص از هر نظر سالم باشد.
ـ داروهایی كه با احتباس نمك و بدنبال آن آب باعث افزایش وزن می‌شوند: از این گروه دارو می‌توان از كورتون‌ها نام برد. این داروها با احتباس آب و نمك باعث عوارض زیادی برای بدن شده علاوه بر این عوارض گوارشی، استخوانی و … دیگری نیز دارند.
ـ داروهایی كه با كاهش متابولیسم بدن باعث افزایش وزن می‌شوند: این داروها به صورت كاذب كم‌كاری تیرویید ایجاد كرده، با كاهش متابولیسم بدن سبب افزایش وزن می‌شوند. این گروه نیز با توجه به برهم‌زدن نظم طبیعی بدن باعث ایجاد عوارض می‌شوند.
ب) رژیم‌درمانی :
ـ ارائه برنامه كامل و علمی از نظر علم تغذیه: اگر شخص كاملاً از نظر بیماری‌های عامل لاغری بررسی شده و در حال سلامت باشد، با استفاده از یك رژیم استاندارد كه تمام مسائل تغذیه‌ای در آن رعایت شده باشد قادر به افزایش وزن خواهد بود.

* آيا ميدانيد مشخصات يك برنامه خوب غذايي چيست؟

تعادل :برنامه اي سالم است كه در آن با افزایش حجم مواد غذايي مصرفي ميزان كالري دريافتي افزایش يابد.

همه جانبه بودن:داراي برنامه ورزشي مناسب و معمول باشد كه به بدنتان فشار خاصي وارد نيايد. 

تناسب با فرهنگ و عادات غذايي:اين برنامه غذايي بايد با عادات  و فرهنگ تغذيه اي شما سازگار باشد. 

صرفه اقتصادي:لازم نباشد براي استفاده از اين برنامه غذايي هزينه اي اضافه بر معمول بپردازيد . چه اين هزينه مربوط به مكمل هاي غذايي باشد و چه مربوط به استفاده از غذاهاي خاص 

تداوم:برنامه غذايي بايد به گونه اي باشد كه اگر بفرض به شما گفته شد بايد تا آخر عمرتان از آن استفاده نماييد اين امكان براي شما وجود داشته باشد. 

پشتيباني:بايد داراي برنامه اي باشد كه بعد از رسيدن به وزن ايده آلتان با ارائه پيشنهاداتي بتواند شما را تا آخر عمر در وضعيت تعادل و ثبات نگهدارد. 

انعطاف:بايد بتوانيد علايق تغذيه اي خود را در انتخاب غذاهايي كه هر روز ميخوريد شركت دهيد نه اينكه از شماخواسته شود راس ساعتي خاص غذايي خاص را ميل نماييد.

فرد لاغر لازم است که ابتدا با مراجعه به متخصص رژیم درمان، علت اصلی کاهش وزن بدن خود را به‌طور دقیق شناسائی کند و در صورتی‌که مشخص شد لاغری به‌دلیل فیزیولوژیکی نیست، می‌تواند با استفاده از رژیم غذائی وزن بدن خود را افزایش دهد.

لاغری من به دلایل فیزیولوژیکی نیست پس…

+ توصیه های کلی به لاغرها:

1-در رژیم‌های چاقی، توصیه نمی‌شود كه فرد فقط بخورد زیرا خوردن مهم نیست بلكه داشتن یك برنامه صحیح غذایی، رعایت فواصل غذایی و فواصل خواب و غذا از اهمیت بیشتری برخوردار است.

2-قبل از شروع رژیم چاقی انجام آزمایش خون برای اطمینان از سلامت فرد اولین گام محسوب می‌شود چرا كه لاغری در برخی موارد می‌تواند ریشه در ابتلای فرد به‌برخی بیماری‌ها همچون پركاری غده‌تیروئید داشته باشد. 

3- هرگز در درمان لاغری خود از دارو استفاده نكنید، چرا كه دارو غذا نیست و در هر حال دارای عوارضی می‌باشد. (به استثنای داروهای اشتهاآور و تقویتی كه توسط پزشك تجویز می‌شود)

4ـ در درمان لاغری خود هیچگاه عجله نداشته باشید، یادتان باشد كه رژیم غذایی با افزایش وزن تدریجی علاوه بر اینكه قابل تحملتر است، عوارضی نداشته، تقریباً غیر قابل بازگشت می‌باشد.

5-فرد لاغر برای شروع به افزایش وزن در نخستین گام باید به‌خوبی توجیه شده و اراده خود را در این راه به‌کار گیرد.

6-وجود یک ارتباط قوی عاطفی بین بیمار و مسئول رژیم درمان او در این مسیر از ضروریات و عاملی مهم برای توجیه و انگیزش ارادی فرد برای اقدام افزایش وزن است.
تجویز و دریافت ۵۰۰ کالری در روز بیشتر از مقدار مورد نیاز می‌تواند در هفته حدود ۴۰۰ گرم وزن شخص را افزایش دهد و در صورتی‌که فرد لاغر بتواند ۱۰۰۰ کالری بیشتر از میزان مورد نیاز انرژی دریافت کند، اضافه شدن ۸۰۰ گرم در هفته به وزن او امری دست‌یافتنی است.

7-همراه با افزایش مقدار انرژی مورد نیاز، معمولاً سایر نیازهای غذائی فرد مانند نیاز به پروتئین، ویتامین و املاح نیز تأمین می‌شود.

8-برای مداوای فرد لاغر، در صورت امکان می‌تواند از برنامه غذائی عادی ،بیمار استفاده کرد و به‌تدریج اصلاحات کیفی و کمی را در آن داد.
برای تأمین ۵۰۰ کالری اضافی برای فرد لاغر می‌توان از انواع مواد غذائی استفاده کرد. برای نمونه می‌توان با افزودن ۱ لیوان شیر + ۲ تکه نان + ۱ عدد سیب‌زمینی آب‌پز و ۳۰ گرم گوشت یا پنیر و یک میوه به رژیم غذائی عادی ۵۰۰ کالری اضافی را به‌دست آورد.
افزودن مقدار متناسبی کره، مربا، عسل، و ژله نیز می‌توانید به سرعت انرژی دریافتی را افزایش دهد. به‌شرطی که بیمار تحمل خوردن این مواد را داشته باشد.

9-بهتر است که فرد لاغر تعداد دفعاتی که غذا می‌خورد را افزایش دهد. خوردن ۶ تا ۸ وعده غذائی در شبانه‌روز معمولاً مناسب است. فرد لاغر پس از رسیدن به وزن ایده‌آل می‌تواند با در پیش گرفتن یک رژیم غذائی مناسب وزن خود را ثابت نگهدارد.

10-رژیم چاقی نباید به صورت عادات غذایی در فرد باقی بماند بلكه پس از رسیدن به وزن ایده‌آل باید قطع شود، زیرا مصرف غذاهای پركالری از جمله غذاهای پرچرب در درازمدت ممكن است عوارضی را برای فرد به دنبال داشته باشد.

توصیه های جزئی تر به لاغرها:

1-فاصله شام تا صبحانه برای شما زیاد است.

2-قبل از خواب چند لقمه سبک بخورید. 

3-افراد لاغر درطول رژیم غذایی باید دیرتر شام خورده‌و نیز زودتر به رختخواب بروند.

4-در رژیم‌های چاقی، صبحانه‌نیزباید دیرتر ازوقت معمول و حداقل با رعایت فاصله زمانی دو ساعت پس از بیدار شدن، خورده شود.

5- افرادلاغر در رژیم‌های غذایی چاقی باید مایعات را در آخر وعده‌غذایی استفاده‌كرده و از مصرف آن قبل از غذا و در حین وعده غذایی به دلیل پرشدن حجم معده، پرهیز كنند.

شما باید حداقل روزی 1.5 لیتر آب بنوشید، این مقدار آب زیادی است و برای تنظیم سوخت و ساز بدنتان و اضافه شدن وزن شما لازم است. 

6-مصرف سالاد و سوپ هم باید پس ازوعده‌اصلی غذایی مصرف شود. 

7-مصرف آجیل و دانه‌های روغنی در افزایش وزن موثر است. دررژیم‌های چاقی باید مصرف چربی و موادغذایی پركالری افزایش یابد. 

8 -موادغذائی حاوی پروتئین را تنها در یک وعده مصرف نکنید. بلکه از آن‌ها در وعده‌های مختلف استفاده نمائید. 

9- مصرف کربوهیدرات‌های تصفیه شده (قند و شکر)، روغن‌های حیوانی، قهوه، چای و نوشیدنی‌های حاوی کولا را محدودتر کنید.

10- مطمئناً میزان کالری دریافتی روزانه شما به حد کافی نیست. بنابراین سعی در جبران آن داشته باشید. اما نه به غذاهائی که فقط کالری تولید می‌کنند و فاقد سایر مواد مغذی هستند. (مانند قند، شکر، انواع آب‌نبات، شربت، نوشابه و …) 

11- در رژیم روزانه خود به‌مقدار کافی از موادغذائی حاوی انواع ویتامین‌ها، تیامین، اسید پانتوتنیک و روی بگنجانید. 

12- غذا را در محیطی آرام بخورید این امر به هضم راحت‌تر آن کمک خواهد کرد. همان‌طور که از اعداد مشخص شده در جدول پیداست وزن یک فرد با توجه به قد، اسکلت‌بندی و سن می‌تواند تابع تغییرات قابل توجهی باشد. 

13-جوشاندهٔ گیاه مسیکه که از دم کردن ۳۰ گرم گیاه تازه در یک لیتر آب جوش برای مدت ده دقیقه به‌دست می‌آید، نیز اشتهاور است. غدد گل میخک و یا مقداری از گیاه سرو کوهی نیز به‌همین منظور می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. 

    ۲۰ تا ۲۵ گرم سرو کوهی له شده را در یک لیتر آب جوش بریزید، به‌دقت از صافی بگذرانید و به آن شکر یا عسل بیافزائید. به عنوان محرک اشتها، پیش از هر وعده غذا یک فنجان از آن بنوشید. گیاه بومادران نیز همین خواص را دارد. 

14- مصرف چربی‌‌ها بالاخص چربی حیوانی (کره، مارگارین، چربی گوشت، شیر پرچرب، پنیر، ماست پرچرب و خامه) توصیه می‌شود.

15-از مصرف غذاهای آب پز و كبابی دررژیم‌های چاقی باید تا حدممكن پرهیز شود.پخت غذا به‌صورت آب پز سبب انتقال چربی ودیگرمواد موردنیاز بدن، به آب غذا شده و مانع رسیدن آن به بدن می‌شود. 

16-ورزشهای وزنه برداری (از دمبلهای کوچک گرفته تا کار با دستگاههای وزنه برداری) انجام دهید. این هم یکی از مهمترین مراحل افزودن صحیح وزن است و باید به طور صحیح انجام شود. اگر فرصت ندارید که هر روز به باشگاه بروید، چند جلسه حرکات ساده و قابل انجام دادن در خانه را با مربی تمرین کنید و سپس در خانه به ورزش ادامه دهید. 

دســــت بـــه کــار شــویــــــــد:

1. مقدار کالری مصرفی خود را در یک روز عادی اندازه بگیرید. هیچ یک از برنامه های غذایی خود را تغییر ندهید و مانند هر روز غذا میل کنید و کالری آن را محاسبه کنید. این کار، مهمترین قدم در افزایش وزن است. در ساعت مشخصی از روز(صبح یا شب) خود را وزن کنید. 

2.با رعایت توصیه های بالا

در روز بعد از اندازه گیری، 500 کالری به مقدار کالری مصرفی خود اضافه کنید. برای مثال اگر شما در روز 2000 کالری مصرف میکردید، از این روز تا آخر هفته، روزی 2500 کالری مصرف کنید. به جای خوردن سه وعده غذای مفصل یا خرده خوری در طی روز، این میزان کالری را بین 6 تا 8 وعده غذا تقسیم کنید و هر 2 تا 3 ساعت یک بار غذا میل کنید. 

3. در پایان هفته، خود را وزن کنید. خواهید دید که در طی یک هفته در حدود یک تا یک و نیم کیلوگرم به وزن شما اضافه شده است. به این ترتیب شما در طول یک ماه بین 4 تا 6 کیلو سنگین تر خواهید شد. 

4. نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که در بعضی مواقع، وزنه شما افزایش وزنی را نشان نخواهد داد، در چنین مواقعی باید به مقدار غذای خود بیافزایید، در نتیجه، اگر پس از دو هفته، افزایش وزن شما متوقف شد، 250 کالری دیگر به میزان غذای روزانه خود بیافزایید. این کار را هر بار که دچار وقفه دو هفته ای شدید انجام دهید.