دوره ى خردسالى سنين 3 تا 5 سالگى را شامل مى گردد که دوره ى سنى کودکستانى نيز ناميده مى شود. در اين دوره ى سنى ، کودکان نسبت به هم تفاوت هايى دارند که کم و بيش در طول زندگى نيز ادامه دارد. اين مرحله ى سنى ، به لحاظ رشد و نمو رفتارى ، اخلاقى ، جسمى و همچنين شکل تغذيه ى کودک ، از اهميت خاصى برخوردار است.
ويژگى هاى رفتارى
کودک در اين دوران از نظر بزرگترها غير منطقى به نظر مى رسد. در درک اشياء خودمحور است و مى تواند از حافظه براى درک گذشته ، حال و گاهى آينده ى نزديک استفاده کند . کودک در اين سن به لحاظ نوع رفتار تقليد مى کند.

تکامل اخلاقى
دوره ى خردسالى شروع شکل گيرى اخلاقى کودکان است و کودک در برابر سرزنش والدين حرف آنها را گوش مى کند و براى جلب نظر والدين خود کارهاى خواسته شده را انجام مى دهد تا پاداش بگيرد، بدون اين که درستى يا نادرستى عمل خود را بداند.
بازى
در دوران خردسالى ، بازى کودک نقش مهمى در رشد و نمو او و امکان شناخت محيط و نياز کودک دارد . کودک پرجنب و جوش است و از وسايل بازى همسالان خود استفاده و با آنها بازى مى کند. کودکان در بازى ها عموماً نقش ديگران را به خود مى گيرند و به تدريج بازى ها کامل تر مى شود و به اوج خود مى رسد. در دوره ى خردسالى ترس در کودک به دليل تخيلات فکرى شکل مى گيرد. اين دوره اولين مرحله ى شکل گيرى خود آگاهى جنسى و تشخيص تفاوت هاى جنسى در کودکان است.
تغذيه در کودکان پيش دبستانى
تغذيه مناسب و کافي مهم ترين شرط لازم براى رشد کودک است. با اين که در تمام دوران کودکى تغذيه اهميت دارد، ولى در طى پنج سال ابتدايى که رشد سريع است و کودک براى دريافت غذا کاملاً وابسته به مادر و خانواده اش مى باشد، امرى حياتى است. غذاى ناکافى منجر به کمبود تغذيه اى و تاخير در رشد مى شود و در نتيجه تجزيه و شکستن پروتئين در برابر عفونت تسريع مى گردد.
نکته
طبق آمار وزارت بهداشت حدود 15 درصد از 6-5 ميليون کودک زير پنج سال ايران دچار کوتاهى قد ناشى از سوء تغذيه هستند. با توجه به مطالب فوق، به شرح مختصر نياز غذايى کودکان خردسال مي پردازيم:
کودکان به علت تحرک زياد به انرژى بيشترى نياز دارند که بايد از منابع غذايى تامين گردد. کودک خردسال روزانه 1300 تا 1600 کيلوکالرى انرژى نياز دارد.
پروتئين
پروتئين جزء اصلي ماهيچه ها ، بافت ها و مايعات بدن ( خون ) است و همچنين به سيستم دفاعى بدن کمک مي کند . نياز هر کودک خردسال به پروتئين 30 گرم در روز است. در ضمن هر گرم پروتئين حدود 2/4 کيلوکالرى از انرژى را تامين مى کند که در ماهى ، گوشت ، تخم مرغ ، شير و فرآورده هاى آن ( پروتئين حيوانى ) و حبوبات مثل لوبيا و نخودفرنگى ( پروتئين گياهى ) موجود است.
چربي
هر گرم چربى 9 کيلو کالرى انرژى توليد مى کند که حدود 20 تا 35 درصد کل انرژى را تامين مى کند. نياز روزانه ى يک کودک خردسال 15 تا 25 گرم است . اين ميزان براى جذب ويتامين هايي مانند ويتامين آ و کاروتن اهميت دارد که با زرده ى تخم مرغ ، شير ، چربى گوشت ، نارگيل ، آجيل ، مغزهاى گياهى مثل پسته و بادام و روغن هاى گياهى تامين مى گردد.
مواد معدنى
کلسيم و آهن از مهم ترين مواد غذايى در رژيم غذايى هستند که براى تشکيل استخوان ها و ساختار دندان ها لازم است . دريافت ناکافى آهن موجب کم خونى مى شود . خردسالان نياز بيشترى به جذب آهن و کلسيم دارند که توسط شير، ماهى خشک ، گوشت ، جگر ، تخم مرغ و سبزيجات سبز ، غلات مثل گندم ، سويا و نخود تامين مى گردد.
ويتامين ها
نقش ويژه اى در رشد کودکان مخصوصاً خردسالان دارند، طورى که به عنوان جذب کننده ى کلسيم و فسفر جهت رشد استخوان ها ( مثل ويتامين D ) يا جزء نياز اصلى کودک در حال رشد ( مثل ويتامين هاى A و B) محسوب مى شود که در اکثر مواد غذايي مانند ماهى ، گوشت قرمز ، طيور ، سبزيجات ، غلات و لبنيات وجود دارند.
نکاتى که بايد در تغذيه ى کودکان پيش دبستانى رعايت نماييم :
* بايد دانست که صبحانه مهم ترين وعده ى غذايى کودک است. پس بايد به اين نکته توجه زيادى نمود.
* زمان غذا خوردن کودک، محيط بايد مملو از شادى ، گرمى و صميميت باشد و اين زمان بهتر است منظم باشد و همه ى اعضاى خانواده سر سفره حضور داشته باشند. البته نبايد کودک منتظر غذا بماند . کودک بايد شام خود را قبل از خواب آلودگى بخورد.
* با آشنا نمودن کودک به غذاهاى جديد و مختلف، قدرت انتخاب غذايى کودک را افزايش داده و سعى نماييد از پنج گروه اصلى غذاها در تغذيه ى کودکان استفاده کنيد.
* استفاده از ميان وعده هاى غذايى ( 10 صبح و 5 بعدازظهر ) براى کودکان، به ويژه خردسالان، از اهميت خاصى برخوردار است.
* در هيچ شرايطى کودک خود را وادار به غذا خوردن نکنيد.
به نیازهای عاطفی فرزندتان پاسخ بدهید
پیش از دبستان: وقتی بچه ها هنوز به مدرسه نرفته اند شروع به یادگیری درباره دنیای بیرون از خانه می كنند و می خواهند خودشان را در جامعه بزرگ تر به صورت افراد بالغ نشان بدهند.
به رغم این رویاپردازی ها و فانتزی ها، بچه ها در دوران پیش از دبستان احساس كوچكی و بی قدرتی می كنند و می دانند كه شكاف عمیقی بین آنچه می خواهند با آنچه توانایی اش را دارند هست. روزی شنیدم كودك پنج ساله ناامیدی كه از میان ازدحام بزرگسالانی كه جلوی دید او را گرفته بودند به پدرش شكایت كرد كه «دنیا را برای آدم بزرگ ها ساخته اند.» نقش شما این است كه در این سن به فرزندتان كمك كنید تا احساس كند رویای او برای آدم بزرگ بودن دست یافتنی است.
وقتی كودك شما بین ۴ تا ۶ سال دارد از خود بپرسید: چه می توانم بكنم كه فرزندم بیشتر احساس بزرگ بودن بكند
سال های دبستان: هنگامی كه فرزندتان به دبستان می رود فرض بر این است كه باید مجموعه ای عظیم از چیزهای مختلف را یاد بگیرد. نه فقط مهارت های درسی كه مهارت های فوق برنامه و مهارت های اجتماعی را هم باید یاد بگیرد. كودك سعی می كند بفهمد چگونه باید شاگرد خوبی باشد، چگونه میان سایر دانش آموزان محبوب شود، چگونه باید هر كاری را از جدول ضرب تا دوچرخه سواری و كمك در شستن ظر ف ها یاد بگیرد. می داند كه مردم معلمش، هم شاگردی ها، دوستانش و پدر و مادرش اغلب در حال ارزیابی عملكرد او هستند. در این مرحله چه باید بكند كودك در این سن نیاز دارد كه احساس شایستگی بكند. نقش شما این است كه كمك كنید تا تشخیص بدهد چه كارهایی را خوب انجام می دهد و برای پیشرفت در كارها می خواهد و نیاز دارد كه كارها را خوب یاد بگیرد. وقتی كودك این سنی دارید باید از خود بپرسید چه می توانم بكنم كه فرزندم احساس توانایی بیشتری بكند
اوایل نوجوانی :وقتی فرزندتان به نوجوانی می رسد، حدود ۱۲سالگی، دوباره نیازهای عاطفی اش تغییر می كند. نیازهای عاطفی نوجوان ۱۳۱۲ساله در بسیاری جهات به موازات آنچه وقتی تازه به راه افتاده بود تغییر می كند هنگامی كه ذهن او درگیر استقلال بود. اما نیازهای نوجوانان در جنبه های مهمی متفاوت است. او می خواهد استقلال داشته باشد اما آنچه مورد نظر او است نسبت به قبل بیشتر روانی است. فرزندتان می خواهد فردی متمایز از شما از نظر روانی و عاطفی باشد كسی با باورها، ارزش ها و عقاید مخصوص به خودش. نقش شما كمك به او است تا بیشتر فرد مستقلی باشد بدون آنكه روابط تان با او خشك و جدی شود. البته نباید رفتار طعنه آمیزی هم داشته باشید اگرچه مسئله رشد عاطفی در این مرحله این است كه نوجوان به شما احساس وابستگی نكند. شما نقش مهمی در كمك به رشد استقلال او دارید.
وقتی فرزندتان به دوران نوجوانی می رسد سئوال از خودتان این است: چه می توانم بكنم كه فرزندم احساس استقلال بیشتری بكند
سال های بعدی نوجوانی: هنگامی كه نوجوانان به ۱۵ یا ۱۶ سالگی می رسند درباره خودشان كه چه كسی هستند و می خواهند به كجا برسند عمیق تر فكر می كنند. همان مواردی كه نیازهای عاطفی كودك نوپا است احساس اختیار داشتن و به صورت نیاز عاطفی سال های پیش از دبستان ظهور می كند. احساس بزرگ شدن نیازهای عاطفی نوجوانان كوچك تر احساس اختیار داشتن در نیازهای عاطفی نوجوانان بزرگتر پدیدار می شود. احساس بزرگ شدن نقش شما این است كه كمك كنید نوجوان تصویری از كسی كه اكنون هست و آنچه بعدا می خواهد شود بسازد. در این مرحله از رشد عاطفی فرزندتان پرسش ذهنی شما باید این باشد:
چه می توانم بكنم كه فرزند نوجوانم خودش را بهتر درك كند
احساس امنیت، اختیار داشتن، بالغ بودن، توانا بودن، استقلال و آگاهی نسبت به خود چیزهایی هستند كه در هر مرحله از زندگی احساس خوبی به آدم می دهند. اما هر یك از این دلمشغولی ها در بعضی دوره های رشد از بقیه برجسته تر می شوند. اگر این مراحل رشد عاطفی را در ذهن داشته باشید فرزندتان كمتر شبیه به یك چیستان عاطفی می شود و این توانایی را به شما می دهد كه پدر یا مادر پاسخگوتری باشید.

http://www.pezeshkonline.ir/VisitorPages/show.aspx?itemid=6737&IsDetaillist=true